تنگی کانال نخاعی کمر، عارضه‌ای گاه بدون علامت و گاه بسیار دردناک است که در هر صورت، پس از تشخیص باید مورد درمان قرار بگیرد.
تنگی کانال دو نوع مادرزادی و اکتسابی دارد. در نوع مادرزادی علائم از قبل ۳۰ سالگی شروع میشود.
در نوع اکتسابی بی علائم از ۵۰ سالگی شروع میشود.
۵ مهره پایینی کمر انسان را ناحیه کمری می‌نامند. این‌ها بزرگتر از دیگر مهره‌های ستون فقرات هستند. چرا که وظیفه آنها تحمل وزن بالاتنه است. از میان آنها کانالی موسوم به کانال نخاعی عبور می‌کند که نخاع و تمامی رشته‌های عصبی از جمله عصب سیاتیک از آن عبور می‌کند.
تنگه کانال نخاعی کمر به عارضه‌ای گفته میشود که در آن عاملی باعث تنگ شدن کانال نخاعی در این ناحیه میشود و این عارضه باعث وارد کردن فشار مازاد به عصب‌های موجود در کانال نخاعی می‌گردد.
شایع‌ترین علل آن بین مهره‌های چهارم و پنجم کمری است( L4-L5).
علت:
علت این تنگی می‌تواند در اثر برجسته شدن لیگامان فلاوم، دیسک، استئوفیت(استخوان اضافه) و سایر لیگامان‌ها باشد غیر از فشار مستقیم مکانیکال یک بی‌کفایتی عروقی غیر مستقیم که باعث عدم کفایت جریان خون و اکسیژناسیون ریشه‌های عصبی میشود، هم می‌توان علت درد باشد.
چرا تنگی کانال نخاعی کمر رخ میدهد؟
افزایش سن: به ویژه افراد بالای ۶۰ سال
ضربه ناگهانی: در اثر حادثه، سقوط، کار سنگین
ورزش غیر اصولی: در همان زمان بروز ضربه یا سال‌های بعد
فتق دیسک: این به مرور زمان می‌تواند باعث ایجاد استئوفیت (خار استخوان) شود.
سرخوردگی مهره‌های کمر (اسپوندیلولیستزیس)
روماتیسم مفصلی و آستئو آرتروز
ژنتیک: برخی افراد کانال نخاع به صورت مادرزادی دچار تنگی است علائم پس از بلوغ بروز پیدا می‌کند.
علائم:
درد پا که یک طرفه شروع میشود و به آرامی دو طرفه میشود.
درد کمر
لنگش متناوب به صورت درد پا، بی‌حسی، سوزش و ضعف، احساس سنگین یا گرفتگی پا این علائم با ایستادن و راه رفتن بدتر میشود و با استراحت به ویژه با نشستن و دراز کشیدن بهتر میشود زیرا با ایستادن و راه رفتن، بدلیل افزایش گذاری گودی کمر علائم بدتر میشود در حالت نشسته یا استراحت چون گودی کمر معکوس میشود کانال نخاع باز شده و با بهتر شدن جریان خون علائم تسکین می‌یابد.
اگرچه این بیماران نمی‌توانند راه بروند ولی می‌توانند طولانی مدت رانندگی کنند.
گاهاً بیمار دچار فلج یک یا هر دو پا شده و اختلال ادرار کردن و دفع هم رخ میدهد.
ضعف در پاها به صورتی که بیمار بدلیل توان کم عضلات قادر به حرکات پاها نباشد و بی‌اختیاری ادرار ،مدفوعی، دو موردی است که فرد نیاز جراحی اورژانسی در اولین فرصت دارد.
تشخیص:
با رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن و MRI
در میلوگرافی، نمای ساعت شنی دیده میشود (دفوریتی کمربند):هر چه شدت این بلوک میلوگراف بیشتر باشد نتیجه عمل هم بهتر است
1- درمان: روش های غیر جراحی:
حرارت درمانی با مادون قرمز
دیاترمی اولتراسونیک
ورزش‌های ویلیامز
کمپرس سرد یا گرم
دارودرمانی: داروهای ضد التهابی غیر استروئید(NSAID)
کاهش وزن
استراحت
- آب درمانی
2-جراحی:
در صورتی که روش‌های درمان غیر جراحی که ذکر شده موثر نباشد.
شایع‌ترین روش به کار رفته لامینکتومی یا لامینوتومی است.
یعنی قسمت خلفی مهره‌های ستون فقرات برداشته میشود، حال به طور کامل یا نسبی، تا فضای تنگ شده کانال نخاع بازگردد،گاهی نیاز به برداشتن دیسک هم داریم.
گاهی به دلیل وسعت ضایعه، شاید نیاز به وسیله گذاری (پیچ گذاری ستون فقرات) و فیوژن با استخوان نیاز باشد که بهبود، به زمان طولانی‌تری نیاز خواهد داشت.
در اغلب مطالعات: نتایج خوب جراحی در ۸۰ تا ۹۰٪ بیماران دیده شده است.
تمامی اعمال جراحی برای آنکه تاثیر کامل خود را بر روی سلامت شما بگذارند نیازمند طی شدن یک دوره نقاهت هستند که مراقبت‌های بعد از جراحی ستون فقرات اهمیت ویژه‌ای دارد.
طول دوره نقاهت ۴ تا ۶ هفته می‌باشد در طی این مدت حرکات روزانه با احتیاط بیشتری انجام شده و دویدن و پیاده‌روی طولانی نداشته باشید. پیاده‌روی و راه رفتن در آب می‌تواند تاثیر عمل جراحی برای شما فیکس کرده و مانع بازگشت درد شما شود.
بریس (کمربند) هم می‌تواند به فیکس ماندن مهره‌های شما کمک کند و خطر بازگشت بیماری را کمتر کند.
توصیه:
هیچگاه علائم خود را سرسری نگیرید و حتماً به توصیه‌های پزشک معالج جراح مغز و اعصاب خود در تمام مراحل درمان چه جراحی و چه غیر جراحی عمل کنید.
