دیسک گردن چیست؟
ستون فقرات گردنی از ۷ مهره تشکیل شده که توسط دیسک‌های بین مهره‌ای از هم جدا می‌شوند و از نخاع و ریشه‌های عصبی محافظت می‌کنند.
فتق یا پارگی دیسک چگونه اتفاق میافتد؟
با افزایش سن تغییرات کمی و کیفی در پروتئین‌های تشکیل دهنده مرکز نیمه ژلاتینی دیسک رخ می‌دهد و محتوای آب دیسک کاهش می‌یابد.
دیسک گردن در اثر حرکات سر و کارهای سنگین تدریجا فرسوده شده و ترک‌های ظریف داخل دیسک ایجاد می‌شود.این ترک‌ها به هم پیوسته و باعث شکاف بزرگ در حلقه دیسک شده و در یک حرکت ناگهانی هسته ژلاتینی دیسک وارد شکاف حلقه دیسک شده و پارگی یا فتق دیسک گردن رخ می‌دهد. البته در دیسک‌های گردن، یک پروسه مزمن هم شاید به آن اضافه شود. به این صورت که با افزایش سن محتوای آب دیسک کاهش می‌یابد و ارتفاع دیسک کم می‌شود. این باعث سوار شدن مفاصل فاست و لوشکا (مفاصل مهره‌های گردن) روی هم شده و باعث ساییدگی و تشکیل استئوفیت (استخوان اضافه) می‌شود به عبارتی کمپلکس دیسک استئوفیت در گردن داریم هم فشار دیسک و هم فشار استخوان اضافه ایجاد شده باعث فشار روی ریشه عصبی گردن و کانال نخاعی می‌شود.
کار دیسک گردن چیست؟
علت:
شاید علت مشخصی را برای دیسک گردن نتوان ذکر کرد ولی کار سنگین طولانی مدت و سیگار کشیدن می‌تواند باعث تسریع آن شود. افزایش سن قطعاً موثر است و البته یک علت مهم دیگر زمینه ارثی و ژنتیکی است. اگر دقت کنید در اعضای برخی از خانواده‌ها،درگیری چند نفر از اطرافیان بیمار را به بیماری‌های دیسک کمر و گردن خواهید یافت.
یک علت دیگر دیسک در اثر ضربات یا تصادف ونیز بلند کردن نادرست یک جسم سنگین می‌باشد. ممکن است دیسک چنان ضعیف شده باشد که یک اتفاق نه چندان مهم مثل عطسه، شاید باعث فتق دیسک شود.
علائم:
شروع علائم از دهه ششم اغلب رخ می‌دهد و آقایان بیشتر از خانم‌ها گرفتار می‌شوند.
دیسک‌های C56 و C67 بیشتر از هم گرفتار می‌شوند.
درد گردن که می‌تواند تا ناحیه پس سری , بین دو کتف و نیز تا شانه و دست‌ها و حتی انگشتان امتداد داشته باشد بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش، درد و ضعف بازوها و دست‌ها ، ناتوانی در گرفتن اشیا و ضعف در چنگ کردن دست، بسته به اینکه کدام مهره دچار فتق یا بیرون زدگی دیسک می‌شود،علائم متفاوت است.
تشخیص:
با رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن، بویژه MRI می‌توان به تشخیص رسید.
البته نوار عصب عضله نیز بسیار کمک کننده است.
در صورت داشتن علائمی که در بالا توضیح داده شد به یک جراح مغز و اعصاب، حتماً مراجعه داشته باشید.
نکته: ۱۰ تا ۱۵٪ بیماران تنگی کانال گردن و کمر همزمان دارند.
درمان:
درمان بدون جراحی اولین قدم می‌باشد این شامل:
استراحت و محدود کردن فعالیت
گرم نگه داشتن مثلاً با کیسه آب گرم
ورزش درمانی و فیزیکال تراپی و تمرینات سر و گردن در خانه (مثل ورزش‌های ایزومتریک گردن)
دارودرمانی مثل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)یا حتی استروئیدها و شل کننده‌ها.
بستن کلار گردن (گردن بند طبی): یک هفته کلار نرم ببندد.این باعث کاهش درد و اسپاسم می‌شود. البته بستن طولانی مدت کلار، باعث لاغری عضلات گردن و وابستگی به بریس می‌شود.
کلار پنوماتیک: (که با وسیله‌ای شبیه پمپ فشارسنج باد می‌شود) هم می‌تواند کمک کننده باشد.
حتی ورزش‌های هوازی می‌تواند یاری رسان باشد. تغییراتی در شیوه زندگی ایجاد کنید مثل کاهش وزن، ترک سیگار، اداره استرس،درست نشستن پشت میز کار
- فیزیوتراپی
درمان جراحی:
برای این موارد:
درد ناتوان کننده گردن که به درمان طبی پاسخ ندهد
درد به علت ناپایداری گردن
درد دست و شانه ناتوان کننده و مقاوم درمان طبی
اختلال حسی و حرکتی
نکته:
بیمارانی که طولانی مدت علامت دار بوده اند و یا در MRI یک سیگنال غیر طبیعی در نخاع دیده می شود یا میزان حرکت اندام‌ها در آنها ضعیف شده است. پاسخ ضعیف‌تری به درمان جراحی می‌دهند. لذا مراجعه هرچه زودتر به پزشک متخصص اهمیت زیادی دارد.
جراحی می‌تواند از جلو یا از پشت گردن انجام شود که این بستگی به نوع ضایعه دارد.
تعویض دیسک گردن با دیسک مصنوعی انجام می‌گیرد. متداول‌ترین روش دیسککتومی یا برداشتن کامل دیسک آسیب دیده است که در این جراحی هم معمولاً از جلوی گردن (روش قدامی)انجام می‌شود.
گاهی نیز لامینکتومی خلفی با یا بدون فیوژن انجام می‌شود. در حالت عادی، بستری بعد از عمل معمولا یک روز است.
جراحی تا ۹۰٪ نتایج مطلوب داشته است.
بهبودی پس از تعویض دیسک گردن:
درست پس از جراحی تعویض دیسک گردن، بیمار ممکن است اندکی درد, ناراحتی یا اسپاسم عضلانی گردن را تجربه کند. خوشبختانه این به زودی محو خواهد شد و بیماران از تسکین درد بازو و گردن خود لذت خواهند برد.
به آنها توصیه می‌شود که ناحیه برش خود را خشک و تمیز نگه دارند و از رانندگی، بلند کردم اجسام سنگین و سیگار کشیدن خودداری نمایند. اگرچه اکثر بیماران به دو هفته مرخصی از کار نیاز دارند، اما آن‌هایی که از لحاظ فیزیکی مشاغل سختی دارند ممکن است به ۶ هفته مرخصی نیاز داشته باشند.
جراحی دیسک گردن با میکروسکوپ انجام می‌شود و روش‌های قدامی با برش‌های کوچک انجام می‌شود آثار برش هم معمولاً باقی نمی‌ماند.
چشم انداز بلند مدت:
چند نکته پایانی برای حفظ سلامتی گردن:
حرکت ناگهانی در ورزش: ورزش نکردن و ورزش کردن به شکل غیر استاندارد هر دو به یک اندازه می‌تواند برای دیسک گردن خطرناک باشد. عدم تحرک کافی باعث خشکی مفاصل و به ویژه دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود و انجام ورزش غیر استاندارد نیز خطر آسیب دیدگی به همراه دارد.
این در حالی است که تحرک کافی بدون ورزش‌های سخت و خطرناک برای حفظ نرمی و انعطاف ستون فقرات کافی است.
تغذیه مناسب: سوء تغذیه، عدم نوشیدن آب کافی، عادات غذایی غلط و مصرف نوشیدنی‌های گازدار و الکلی می‌تواند باعث سندروم دیسک گردن به ویژه در سنین بالاتر شود.
خواب: استراحت کافی به بدن شما اجازه ریکاوری و بازپروری را می‌دهد لذا با داشتن خواب کافی در طول شبانه روز می‌توان تا حدود زیادی از ابتلا به عارضه دیسک گردن جلوگیری کرد.
ضمن اینکه چگونگی خواب هم اهمیت بسیار دارد. عادات عجیب در زمان خوابیدن مثل استفاده از بالش‌های بلند می‌تواند باعث فشار پیوسته بر مهره‌های گردن شود.
به طور خلاصه
با یک زندگی سالم از ایجاد بیماری دیسک گردن پیشگیری کنید، ولی در صورت بروز علائم دیسک گردن، نگران نباشید و از پزشک متخصص جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات راهنمایی بخواهید از جراحی هراس نداشته باشید و از نتایج خوب آن خود را محروم نکنید.
